Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá sự giống và khác nhau giữa van bướm và van bi, từ cấu tạo và nguyên tắc hoạt động cho đến các ứng dụng phù hợp. Điều này sẽ giúp chúng ta có cái nhìn rõ ràng hơn về cách lựa chọn loại van tối ưu cho từng tình huống cụ thể.

1. Giới thiệu về van bướm và van bi

Van bướm và van bi là hai loại van phổ biến được sử dụng để kiểm soát dòng chất trong hệ thống ống dẫn. Hai loại đều được sử dụng để kiểm soát dòng chất, tuy nhiên, thiết kế của chúng có sự khác biệt cho nên đặc điểm cũng sẽ có sự khác biệt. Khái quát cơ bản về hai loại van này đó là:

Van bướm: Van bướm là loại van được rất thông dụng trong các ứng dụng công nghiệp, chúng điều khiển dòng chất thông qua việc xoay một đĩa có dạng tấm tròn dẹt, hình dáng có tương tự như cánh bướm nằm chặn giữa thân van.

Van bi: Van bi cũng là loại van được sử dụng để kiểm soát dòng chất, các van bi này có thể được sử dụng trong các ứng dụng công nghiệp hoặc dân dụng. Chúng điều chỉnh dòng chất trong ống dẫn thông qua việc điều khiển xoay viên bi trong van.

2. Các đặc điểm của van bướm

2.1 Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Cấu trúc của van bướm khá đơn giản, một số bộ phận chính bao gồm:

Thân van: Là bộ phận cấu trúc của van bướm, là nơi chứa các chi tiết bên trong van và chứa bộ phận kết nối với đường ống. Thân van bướm được thiết kế có bề rộng nhỏ gọn, tiết kiệm không gian.

Đĩa van: Đĩa van là bộ phận chính để điều khiển dòng chất qua van. Đĩa van bướm được thiết kế có dạng tấm tròn dẹt, đĩa thiết kế có thể xoay quanh trục.

Trục van: Trục van liên kết với bộ phận đĩa van và bộ phận điều khiển. Nhờ bộ phận này, có thể thông qua việc điều khiển cơ chế bên ngoài để điều khiển van.

Bộ phận điều khiển: Cơ chế điều khiển có thể có dạng tay quay, tay gạt, điều khiển điện, điều khiển khí nén. Cơ chế này tác động lực từ bên ngoài để điều khiển trục van và đĩa van.

Nguyên lý hoạt động:

Van bướm điều khiển đóng ngắt dòng lưu chất thông qua việc điều khiển đĩa van trong thân xoay, đĩa van được điều khiển xoay với các góc dưới 90 độ. Khi đĩa được điều khiển xoay vuông góc với dòng lưu chất, đồng nghĩa với việc van được đóng, dòng lưu chất được chặn lại. Khi đĩa được điều khiển nằm song song với dòng lưu chất, đồng nghĩa với việc van được mở hoàn toàn, dòng lưu chất có thể chảy qua.

2.2 Ưu điểm và hạn chế

Ưu điểm của van bướm

Thiết kế đơn giản và nhẹ: Thiết kế của van đơn giản, nhỏ gọn, nhẹ. So với các loại van khác hay van bi có cùng kích thước thì van bướm có kích thước nhỏ gọn và nhẹ hơn. Điều này giúp việc lắp đặt, vận chuyển van dễ dàng hơn.
Giá thành thấp: Do thiết kế đơn giản hơn, nhỏ gọn hơn cho nên các van này có chi phi phí sản xuất thấp hơn, nhờ vậy giá thành của các van này cũng giảm đi.
Hoạt động nhanh chóng: Hàn trình của van ngắn cho nên việc điều khiển van đóng hoặc mở nhanh chóng.
Ứng dụng với lưu lượng lớn: Thiết kế của van phù hợp với các ứng dụng có lưu lượng lớn, ứng dụng phổ biến trong hệ thống xử lý nước sạch, xử lý nước thải, ứng dụng trong các hệ thống công nghiệp…

Hạn chế của van bướm

Hạn chế áp suất làm việc: Thiết kế và cấu trúc của van không phù hợp sử dụng với các ứng dụng có áp lực quá cao, có thể gây ra rò rỉ qua van.
Khả năng kiểm soát lưu lượng hạn chế: Khả năng kiểm soát lưu lượng của van bướm không chính xác, cho nên chúng ít khi được lựa chọn để điều khiển lưu lượng.
Khả năng làm kín không tốt: Khả năng làm kín của van bướm không được đánh giá quá cao, chúng có thể không đóng kín hoàn toàn và có nguy cơ rò rỉ.

3. Các đặc điểm của van bi

3.1 Cấu tạo và nguyên lý hoạt động

Van bi có cấu trúc đơn giản, một số bộ phận chính của chúng bao gồm:

Thân van: Thân van là chi tiết chưa các chi tiết trong van, cấu trúc van và để liên kết, kết nối với đường ống, tạo thành đường dẫn thông với hệ thống đường ống. Thân van được chế tạo từ nhiều loại vật liệu khác nhau và được thiết kế với cấu trúc khác nhau như dạng 1 mảnh, 2 mảnh, 3 mảnh…

Bi van: Bi van là một quả cầu bằng các vật liệu inox, thép, nhựa, chúng có lỗ khoét rỗng ở vị trí giữa viên bi, dòng lưu chất có thể lưu thông qua lỗ khoét rỗng này.

Trục: Trục van được kết nối với bộ phận điều khiển và bi van, truyền chuyển động từ bộ phận điều khiển đến bi van.

Bộ phận điều khiển: Van bi được điều khiển thông qua bộ phận tay gạt, bộ phận tay quay, bộ truyền động điện, bộ truyền động khí nén.

Nguyên lý hoạt động:

Van bi được điều khiển theo góc 1/4, điều khiển sao cho lỗ van có thể nằm thẳng song song với dòng chất hoặc nằm vuông góc với dòng chất. Khi van bi mở, lỗ thông được mở ra, dòng chất lỏng có thể lưu thông qua, ngược lại khi van bi đóng, lỗ thông bị chặn lại, dòng chất lỏng cũng sẽ bị chặn lại. Van bi có thể điều khiển lưu lượng của dòng chất qua việc điều khiển vị trí góc mở của lỗ thông.

3.2 Ưu điểm và hạn chế

Van bi thường có khả năng chịu áp suất cao và phù hợp cho việc kiểm soát chính xác dòng chảy. Tuy nhiên, chúng thường nặng hơn và đắt hơn van bướm.

Ưu điểm của van bi

Khả năng chịu áp suất cao: Van bi phù hợp với các ứng dụng có áp suất cao hơn so với van bướm.
Khả năng điều chỉnh lưu lượng tốt: Khả năng điều khiển lưu lượng của loại van này rất tốt, khả năng kiểm soát chính xác lưu lượng, khả năng kiểm soát của van bi tốt hơn so với van bướm. Vì vậy, các van này phù hợp hơn với các ứng dụng yêu cầu điều tiết lưu lượng, kiểm soát chính xác lưu lượng.
Khả năng làm kín tốt: Thiết kế của van bi giúp chúng có khả năng làm kín tốt hơn, giảm nguy cơ rò rỉ hơn so với loại van bướm.

Hạn chế của van bi

Khối lượng và kích thước: Van bi thường có kích thước lớn hơn, trọng lượng lớn hơn, điều này khiến khó khăn cho việc vận chuyển, lắp đặt.
Giá thành cao hơn: Do thiết kế, cấu trúc của van bi lớn hơn, tốn kém hơn trong sản xuất nên giá thành của van bi cũng sẽ cao hơn.

4. So sánh giữa van bướm và van bi

4.1 Giống nhau

Cả 2 loại van này đều có chức năng chính là để kiểm soát dòng chảy trong đường ống dẫn.

Chúng đều được sử dụng để kiểm soát dòng lưu chất trong hệ thống, chúng đều được điều khiển bằng cách điều chỉnh diện tích cắt ngang của ống để tăng hoặc giảm lưu lượng dòng chảy.

Cả hai loại van đều hoạt động điều khiển lưu chất bằng cách xoay bi van (đĩa van) theo góc 90 độ. Chuyển động điều khiển là chuyển động quay.

4.2 Những khác biệt quan trọng

4.2.1 Đặc điểm về cấu trúc và thiết kế

Cấu trúc của van bướm điều khiển thông qua một đĩa dẹt xoay, thiết kế nhỏ gọn, nhẹ nhàng hơn.

Van bi sử dụng một viên bi để điều khiển dòng chất qua van, thiết kế của van này có phần cồng kềnh hơn.

4.2.2 Trọng lượng và Kích thước

Van bướm nhỏ gọn, thiết kế cũng không chiếm nhiều không gian lắp đặt trên đường ống, dễ dàng lắp đặt và vận chuyển hơn.

Van bi thường có thiết kế lớn hơn, cồng kềnh hơn, nên thường nặng hơn, khiến việc vận chuyển, lắp đặt cũng khó khăn hơn ít nhiều, chúng cũng yêu cầu không gian trên ống dẫn lớn hơn để lắp đặt van.

4.2.3 Giá thành

Van bướm có giá thành rẻ hơn so với van bi

4.2.4 Khả năng kiểm soát dòng chảy

Khả năng kiểm soát lưu lượng của van bướm không được đánh giá cao, kiểm soát lưu lượng không chính xác, vì vậy chúng ít khi được lựa chọn sử dụng với chức năng là điều tiết lưu lượng.

Với loại van bi, khả năng điều tiết lưu lượng của chúng tốt hơn, chính xác hơn, chúng phù hợp với các ứng dụng yêu cầu độ chính xác cao trong kiểm soát dòng chảy.

4.2.5 Áp suất làm việc

Van bướm hạn chế về áp suất làm việc hơn so với van bi, chúng thích hợp với các ứng dụng có áp suất từ thấp đến trung bình.

5. Ứng dụng của van bướm và van bi

Van bướm thường được sử dụng trong các ứng dụng như hệ thống làm mát và xử lý nước thải. Van bi thường được ưa chuộng trong các ứng dụng dầu khí, hóa chất và các ngành công nghiệp yêu cầu kiểm soát chặt chẽ.

Ứng dụng của van bướm

Van bướm thường được lựa chọn sử dụng tại các ứng dụng trong công nghiệp, các úng dụng trong công nghiệp xử lý nước sạch, xử lý nước thải. Một số ứng dụng phổ biến của chúng đó là:
Ứng dụng trong các hệ thống xử lý nước: Ứng dụng phổ biến nhất của các van này đó là ứng dụng trong công nghiệp xử lý nước sạch, nước thải, sử dụng để kiểm soát lưu lượng nước và các chất xử lý.
Hệ thống vận chuyển chất lỏng: Tại các ứng dụng trong công nghiệp, các hệ thống vận chuyển trong các ngành sản xuất và công nghiệp, van bướm được sử dụng để kiểm soát dòng chảy.
Ứng dụng trong hệ thống HVAC: Chúng cũng được sử dụng để kiểm soát các lưu chất nước, khí trong hệ thống HVAC.
Ứng dụng của van bướm

Ứng dụng của van bi

Van bi có khả năng điều chỉnh chính xác, chúng thường được sử dụng với mục đích là để kiểm soát lưu lượng và điều tiết lưu lượng. Van bi được sử dụng phổ biến hơn trong ngành công nghiệp dầu khí, hóa chất, năng lượng, thực phẩm… Tính ứng dụng của chúng rất đa dạng, một số ứng dụng phổ biến đó là:

Ngành dầu khí: Van bi được sử dụng rộng rãi trong ngành dầu khí, thiết kế của chúng tương thích với điều kiện làm việc trong dầu, khí, chịu được áp cao và nhiệt cao.
Ngành hóa chất: Chúng cũng được sử dụng rất thông dụng trong ngành công nghiệp hóa chất, sử dụng để kiểm sát các quá trình sản xuất, xử lý hóa chất.
Công nghiệp thực phẩm: Trong ngành công nghiệp thực phẩm, sử dụng van bi giúp đảm bảo đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn vệ sinh, yêu cầu nghiêm ngặt trong ngành này.
Cấp thoát nước dân dụng: Các van bi cũng thường được sử dụng trong các ứng dụng dân dụng, hệ thống cấp nước, thoát nước nhà dân…

6. Cách lựa chọn loại van phù hợp

Nên lựa chọn van bi hay van bướm, những trường hợp nào nên lựa chọn van bi, những trường hợp nào nên lựa chọn van bướm, đây có lẽ là điều rất nhiều khách hàng phân vân. Việc lựa chọn cần dựa trên nhiều yếu tố, một số yếu tố cần thiết đó là:

Xác định yêu cầu cụ thể: Trước hết cần phải xác định được yêu cầu cụ thể của hệ thống, xác định các điều kiện cơ bản như lưu lượng dòng chảy, áp suất làm việc, loại lưu chất xử lý, môi trường làm việc và mức độ kiểm soát dòng chảy cần thiết.
Khả năng kiểm soát: Xem xét xem yêu cầu về khả năng kiểm soát lưu lượng của hệ thống là như nào. Van bi cho khả năng kiểm soát lưu lượng chính xác hơn so với van bướm, những ứng dụng yêu cầu điều tiết lưu lượng thì nên lựa chọn sử dụng van bi.
Áp suất làm việc: Với các ứng dụng có áp suất làm việc cao, van bi là lựa chọn thích hợp hơn. Van bi có khả năng chịu áp suất cao tốt hơn van bướm.
Mức độ làm kín: Khả năng làm kín của van bi tốt hơn van bướm.
Độ tin cậy: Van bướm có thiết kế dễ dàng bảo trì hơn van bi.
Ngân sách: Nếu ứng dụng không yêu cầu quá khắc nghiệt, nên lựa chọn van bướm vì chúng có giá thành thấp hơn.

Lời kết: Như vậy, việc so sánh giữa van bướm và van bi đã cho chúng ta cái nhìn sâu hơn về hai loại van quan trọng trong hệ thống xử lý dòng chảy. Mỗi loại van đều mang lại những ưu điểm và hạn chế riêng, phù hợp với các ứng dụng và yêu cầu khác nhau. Van bướm với cấu tạo đơn giản và giá thành thấp thường được ưu tiên trong các ứng dụng cần sự linh hoạt và lưu lượng lớn. Trong khi đó, van bi với khả năng kiểm soát chính xác và khả năng chịu áp suất cao thường được lựa chọn cho các ứng dụng yêu cầu sự chính xác và kiểm soát tốt hơn.

Xem thêm:

So sánh các loại van bướm Wafer – Lug – Mặt bích

Nguồn: vangiare.vn

Rate this post