4.1/5 - (20 bình chọn)

Ký hiệu P&ID là gì?

P&ID là viết tắt của “Piping and Instrumentation Diagram” – Sơ đồ đường ống và thiết bị đo lường. P&ID là sơ đồ thể hiện mối quan hệ của các thiết bị, đường ống, van, thiết bị đo lường trong một hệ thống quy trình. Chúng cho biết vị trí cụ thể của một thiết bị, loại thiết bị, chức năng, mục đích, hướng của dòng chảy quy trình cho phép giảm sát, kiểm soát hệ thống một cách trực quan và tổng quát, giúp các quy trình thiết kế, lắp đặt, sử dụng, bảo trì và xử lý sự cố diễn ra thuận lợi, chính xác.

P&ID giống như một loại ngôn ngữ kỹ thuật, đảm bảo sự đồng bộ, thống nhất, tiêu chuẩn giữa các ngành, các lĩnh vực. Tránh tình trạng bất đồng ngôn ngữ, hiểu lầm, lỗi giao tiếp gây ra những lỗi nghiêm trọng khác trong các quy trình.

Tầm quan trọng của P&ID

Đảm bảo sự đồng bộ và nhất quán: P&ID là các ký hiệu và biểu tượng của các thiết bị, đường ống, van trong hệ thống theo một tiêu chuẩn thống nhất, đảm bảo sự rõ ràng, nhất quán và đồng bộ. Cho phép theo dõi và kiểm soát chính xác ở mọi lĩnh vực, ngành nghề, tránh hiểu lầm và lỗi trong giao tiếp.
Thiết kế chính xác: Trong quá trình thiết kế, P&ID cung cấp một các nhìn tổng thể và trực quan. Giúp các kỹ sư đưa ra thiết kế chính xác, kịp thời phát hiện sớm các vấn đề và sửa lỗi nhanh chóng.
Hiểu biết về hoạt động của hệ thống: P&ID cho biết thiết kế của hệ thống, các loại thiết bị, van, đường ống, vị trí, hướng dòng chảy từ đó cho phép hiểu cách thức hoạt động của hệ thống, nắm bắt rõ hoạt động của hệ thống và kiểm soát một cách chính xác.
Bảo trì và xử lý sự cố: P&ID cho biết vị trí chính xác của các thiết bị, thành phần từ đó có thể nhanh chóng xác định vị trí, xác định các vấn đề và khắc phục một cách nhanh nhất.

Các thành phần của P&ID

P&ID là bản vẽ bao gồm nhiều thành phần. Một số thành phần cơ bản không thể thiếu đó là:

Thiết bị xử lý: P&ID gồm có các ký hiệu, biểu tượng của các thiết bị xử lý như máy bơm, máy nén, bộ trao đổi nhiệt… Các ký hiệu này thể hiện loại thiết bị, chức năng của thiết bị cũng như vị trí của thiết bị.
Đường ống: Các ký hiệu thể hiện loại của đường ống như ống cứng, ống mềm hay loại lưu chất và đường ống vận chuyển như lưu chất lỏng, lưu chất khí, hướng của dòng chảy lưu chất trong đường ống. Ký hiệu đường ống thường thể hiện bằng các đường thẳng, đường thẳng mảnh hay dày, nét liền hay nét đứt…
Thiết bị đo lường và điều khiển: Các ký hiệu thể hiện loại của thiết bị đo lường, thiết bị điều khiển chức năng, mục đích và vị trí của chúng. Các thiết bị đo lường như đồng hồ đo lưu lượng, đồng hồ đo áp, đồng hồ đo nhiệt độ… Các thiết bị điều khiển như van, vòi các loại
Chú thích: Chú thích cho phép nắm rõ các ký hiệu khó hiểu. Mọi ký hiệu mà bạn không biết có thể theo dõi thông qua phần chú thích này.

Biểu tượng, ký hiệu P&ID

Ký hiệu P&ID đường ống

Đường ống thực hiện nhiệm vụ dẫn và truyền các loại lưu chất trong hệ thống. Ký hiệu P&ID thể hiện loại đường ống, thiết kế đường ống, chiều dòng chảy như đường ống đơn, đường ống nhiều dòng, đường ống cứng, đường ống mềm, ống dẫn chất lỏng, ống dẫn chất khí…

Ký hiệu P&ID van

Bao gồm có các loại van điều khiển đóng ngắt, điều tiết lưu lượng hoặc các van có chức năng khác như chức năng an toàn, chức năng một chiều, chức năng giảm áp… Ký hiệu P&ID thể hiện thiết kế và loại van.

Ký hiệu P&ID máy bơm

Máy bơm thực hiện chức năng hút, nén, di chuyển chất lỏng và kiểm soát áp suất. Ký hiệu P&ID máy bơm thể hiện các loại máy bơm và cả các loại quạt.

Ký hiệu P&ID bộ trao đổi nhiệt

Bộ trao đổi nhiệt bao gồm một số thiết bị như nồi hơi, bình ngưng tụ. Chúng thực hiện chức năng truyền nhiệt giữa các bề mặt, chất lỏng, môi trường và khu vực khác nhau.

Ký hiệu P&ID bồn chứa

Bồn chứa sử dụng để chứa, đựng và lưu trữ các loại lưu chất. Có nhiều loại bồn chứa khác nhau, mỗi loại có thể ảnh hưởng và thay đổi đến đặc tính của lưu chất. Ký hiệu P&ID cho từng loại bồn chứa sẽ có sự khác biệt để nhận diện.

Ký hiệu P&ID thiết bị đo

Thiết bị đo được sử dụng để xác định lưu lượng, nhiệt độ, áp suất… Có các loại thiết bị đo như đồng hồ đo lưu lượng, đồng hồ đo nhiệt độ, đồng hồ đo áp suất. Ký hiệu P&ID của từng loại khác nhau, thể hiện chức năng và mục đích của từng loại.

Hạn chế của P&ID

P&ID mang lại nhiều tiện lợi, hữu ích trong quá trình thiết kế, sử dụng, bảo trì và xử lý sự cố. Tuy nhiện, P&ID cũng có những hạn chế nhất định, một số hạn chế đó là:

Độ chính xác hạn chế: P&ID thể hiện loại, mục đích và vị trí, tuy nhiên chúng không thiết kế theo tỉ lệ nên thiếu độ chính xác và không phù hợp để miêu tả trong thế giới thực.
Tiêu chuẩn không nhất quán: P&ID thiếu các tiêu chuẩn thống nhất chung, điều này gây ra tình trạng có các biểu tượng, ký hiệu khác nhau cho một sản phẩm. Vì vậy, sẽ có những cách hiểu khác nhau, có thể sẽ gây khó khăn cho vấn đề đọc bản vẽ.
Mô tả mơ hồ: P&ID chỉ cho cái nhìn tổng thể, tổng quan, không mô tả chi tiết nên thường cần phải tham khảo thêm các dữ liệu của nhà sản xuất đi kèm bên ngoài để nắm rõ hơn.

Cách đọc bản vẽ P&ID

Hiểu các biểu tượng: Tìm hiểu và hiểu các ký hiệu, các biểu tượng của từng loại thiết bị, đường ống, van, vòi….để khi tiếp cận bản vẽ có thể dễ dàng xác định được ngay loại thiết bị trong hệ thống.
Theo dõi đường dẫn dòng chảy: Theo dõi, xác định hướng đường dẫn dòng chảy bằng cách theo dõi hướng của mũi tên trên bản vẽ. Xác định các loại đường ống thể hiện trên bản vẽ thông qua việc xem xét loại đường kẻ trong bản vẽ, đường kẻ thẳng, nét đứt hay nét liền, nét mảnh hay nét đậm…
Đọc các thẻ và nhãn: Mỗi thành phần trên P&ID thường được gắn mã, nhãn cung cấp thông tin cụ thể của thành phần đó. Mã, thẻ, nhãn này có thể thể hiện loại, vị trí, trình tự của thiết bị trong quy trình.
Đọc các chú thích: Các chú thích đi kèm giải thích ý nghĩa của từng kí hiệu, biểu tượng trên bản vẽ. Khi bạn chưa thật sự chắc chắn, hoặc gặp khó khăn trong xác định các biểu tượng hãy theo dõi các chú thích này.
Tham chiếu chéo: Sử dụng các thẻ, nhãn thiết bị đi kèm và tham chiếu, so sánh với các dữ liệu thông số kỹ thuật chi tiết.