Trong quá trình sử dụng van bướm, người vận hành có thể gặp phải nhiều lỗi khác nhau, từ những vấn đề nhỏ như rò rỉ nhẹ đến các sự cố nghiêm trọng hơn như van không thể đóng hoặc mở hoàn toàn, hoạt động bị kẹt, hoặc hư hỏng vật lý, ảnh hưởng đến hiệu suất và độ tin cậy của hệ thống. Việc hiểu rõ các nguyên nhân gây ra những lỗi này và nắm vững các biện pháp khắc phục là vô cùng quan trọng để đảm bảo hệ thống vận hành an toàn, hiệu quả và liên tục. Dưới đây là một số lỗi thường gặp nhất và cách khắc phục.
Các lỗi rò rỉ
Hiện tượng rò rỉ ở van bướm là một vấn đề phức tạp với nhiều nguyên nhân tiềm ẩn, và việc xác định chính xác nguyên nhân là bước đầu tiên quan trọng để có thể áp dụng biện pháp khắc phục hiệu quả.
Rò rỉ tại bề mặt làm kín
Nguyên nhân:
- Gioăng bị lão hóa hoặc mòn: Theo thời gian sử dụng, đặc biệt là trong môi trường khắc nghiệt hoặc khi van phải chịu nhiều chu kỳ đóng mở, vật liệu làm gioăng (thường là cao su hoặc các loại elastomer khác) có thể bị mất tính đàn hồi, trở nên chai cứng, nứt vỡ hoặc mòn do ma sát với đĩa van. Lưu chất có tính ăn mòn hoặc chứa các hạt rắn lơ lửng cũng có thể đẩy nhanh quá trình này.
- Lắp đặt sai: Nếu van không được căn chỉnh chính xác với đường ống, hoặc nếu lực siết các bulong ở mặt bích không đều, áp lực lên gioăng sẽ không đồng đều, tạo ra các khe hở gây rò rỉ. Việc sử dụng sai loại gioăng không phù hợp với ứng dụng cụ thể cũng có thể dẫn đến rò rỉ.
- Bề mặt làm kín bị bẩn hoặc hư hỏng: Cặn bẩn, tạp chất, hoặc các vật thể lạ có thể mắc kẹt giữa đĩa van và gioăng khi van đóng, ngăn không cho chúng tiếp xúc hoàn toàn và tạo ra rò rỉ. Ngoài ra, các vết xước, rỗ hoặc các hư hỏng khác trên bề mặt đĩa van hoặc gioăng do quá trình sử dụng hoặc do tác động bên ngoài cũng có thể làm mất khả năng làm kín.
- Áp lực không đều: Áp suất trong hệ thống quá cao so với khả năng chịu đựng của gioăng hoặc áp suất dao động mạnh có thể gây biến dạng tạm thời hoặc vĩnh viễn cho gioăng, dẫn đến rò rỉ.
- Hướng dòng chảy không đúng: Van bướm thường được thiết kế để làm kín hiệu quả nhất khi dòng chảy đi theo một hướng nhất định, thường được chỉ định bằng mũi tên trên thân van. Nếu lắp đặt ngược hướng dòng chảy, áp lực của lưu chất có thể tác động lên cơ chế làm kín theo cách không mong muốn, gây ra rò rỉ.

Cách khắc phục:
- Thay thế gioăng: Khi gioăng bị hỏng, mòn hoặc lão hóa, việc thay thế bằng một gioăng mới có cùng thông số kỹ thuật và vật liệu phù hợp là giải pháp hiệu quả nhất để khôi phục khả năng làm kín của van.
- Vệ sinh bề mặt làm kín: Thường xuyên vệ sinh van để loại bỏ cặn bẩn, tạp chất và các vật thể lạ có thể gây cản trở quá trình làm kín. Việc này có thể được thực hiện bằng cách xả van hoặc tháo van ra để làm sạch kỹ lưỡng.
- Siết chặt bulong đều: Kiểm tra và đảm bảo rằng tất cả các bulong ở mặt bích được siết chặt đều với lực siết phù hợp theo khuyến nghị của nhà sản xuất. Việc này giúp phân bố áp lực đều lên gioăng, tạo ra một liên kết kín.
- Kiểm tra hướng dòng chảy: Xác minh rằng van đã được lắp đặt đúng hướng theo chỉ dẫn trên thân van. Nếu lắp đặt sai, cần tiến hành lắp đặt lại cho đúng.
- Sửa chữa bề mặt làm kín: Đối với các vết xước nhỏ hoặc hư hỏng nhẹ trên bề mặt đĩa van hoặc gioăng, có thể thử các phương pháp sửa chữa như mài hoặc đánh bóng để khôi phục độ phẳng. Tuy nhiên, nếu hư hỏng nghiêm trọng, việc thay thế bộ phận bị hỏng là cần thiết.
- Điều chỉnh hoặc thay thế vòng đệm áp lực (pressure ring): Vòng đệm áp lực có vai trò giữ chặt gioăng vào vị trí. Nếu vòng đệm này bị lỏng hoặc hư hỏng, nó sẽ không thể cung cấp đủ áp lực để đảm bảo độ kín, dẫn đến rò rỉ. Trong trường hợp này, cần điều chỉnh lại hoặc thay thế vòng đệm mới.
- Kiểm tra độ kín khít giữa thân van và đĩa van: Nếu phát hiện có sự lỏng lẻo giữa trục van và đĩa van, khiến đĩa van không thể xoay và ép chặt vào gioăng một cách chính xác, cần kiểm tra và cải thiện độ bền của kết nối này.
Nguyên nhân gây rò rỉ ở bề mặt làm kín rất đa dạng, liên quan đến tính chất vật liệu, các yếu tố vận hành và chất lượng lắp đặt. Việc giải quyết vấn đề rò rỉ đòi hỏi một cách tiếp cận có hệ thống để xác định nguyên nhân gốc rễ. Mặc dù có những giải pháp tạm thời như bôi trơn, nhưng về lâu dài, việc thay thế các bộ phận bị hư hỏng, đặc biệt là gioăng, thường là giải pháp hiệu quả nhất để khắc phục rò rỉ.

Rò rỉ tại thân van
Nguyên nhân:
- Nứt vỡ do va đập hoặc áp lực quá cao: Các tác động ngoại lực mạnh trong quá trình vận chuyển, lắp đặt hoặc vận hành, hoặc áp suất trong hệ thống vượt quá giới hạn chịu đựng của vật liệu thân van có thể gây ra các vết nứt, dẫn đến rò rỉ.
- Ăn mòn vật liệu: Trong các ứng dụng mà van phải tiếp xúc với các lưu chất có tính ăn mòn cao, vật liệu thân van có thể bị suy yếu dần theo thời gian, tạo ra các lỗ rò rỉ hoặc vết nứt.
Cách khắc phục:
- Sửa chữa (nếu có thể): Đối với các vết nứt nhỏ trên thân van, có thể áp dụng các phương pháp hàn hoặc vá chuyên dụng để khắc phục. Tuy nhiên, việc này đòi hỏi kỹ thuật viên có trình độ chuyên môn cao và cần được đánh giá kỹ lưỡng về tính an toàn và độ bền sau sửa chữa.
- Thay thế van: Trong trường hợp thân van bị hư hỏng nghiêm trọng, chẳng hạn như các vết nứt lớn hoặc bị ăn mòn quá nhiều, giải pháp an toàn và hiệu quả nhất là thay thế toàn bộ van bằng một van mới có cùng thông số kỹ thuật và vật liệu phù hợp với ứng dụng.
Rò rỉ ở thân van thường là dấu hiệu của các vấn đề nghiêm trọng hơn liên quan đến tính toàn vẹn của vật liệu hoặc các điều kiện vận hành khắc nghiệt, và thường đòi hỏi các biện pháp sửa chữa hoặc thay thế đáng kể.
Vấn đề van bướm không thể đóng hoặc mở hoàn toàn
Một vấn đề khác thường gặp ở van bướm là khả năng không thể đóng hoặc mở hoàn toàn, gây ảnh hưởng đến việc kiểm soát dòng chảy của hệ thống.
Nguyên nhân:
- Vật cản trong đường ống: Rác, cặn bẩn, các mảnh vụn hoặc các vật thể lạ khác có thể xâm nhập vào bên trong van và mắc kẹt giữa đĩa van và thân van, ngăn không cho đĩa van xoay đến vị trí đóng hoặc mở hoàn toàn.
- Đĩa van bị kẹt: Sự tích tụ của cặn bẩn, rỉ sét hoặc ăn mòn trên bề mặt đĩa van hoặc bên trong các khe hẹp của van có thể làm tăng ma sát và gây kẹt đĩa van, khiến nó không thể xoay tự do đến các vị trí cuối cùng.
- Bộ phận điều khiển bị lỗi: Đối với các van bướm được điều khiển tự động bằng actuator (điện, khí nén, thủy lực), nếu bộ phận này gặp sự cố, chẳng hạn như motor bị hỏng, xi lanh khí nén bị rò rỉ, hoặc các vấn đề về hệ thống điều khiển điện, van có thể không thể đạt được vị trí đóng hoặc mở hoàn toàn theo yêu cầu.
- Lắp đặt sai: Nếu van không được lắp đặt đúng cách, chẳng hạn như không được căn chỉnh chính xác với đường ống hoặc bị vặn quá mức trong quá trình lắp đặt, có thể gây ra sự sai lệch giữa đĩa van và đường ống, dẫn đến cản trở chuyển động của đĩa van khi đóng hoặc mở.
- Hư hỏng cơ học: Các bộ phận bên trong van như trục van bị cong vênh, ổ đỡ bị hỏng hoặc các bộ phận khác bị biến dạng do va đập hoặc quá trình sử dụng lâu dài cũng có thể gây ra tình trạng van không thể đóng hoặc mở hoàn toàn.
- Thiếu bôi trơn: Các bộ phận chuyển động bên trong van, đặc biệt là trục van và các cơ cấu liên kết, cần được bôi trơn đầy đủ để giảm ma sát. Nếu thiếu bôi trơn, ma sát tăng lên có thể cản trở quá trình đóng mở của van.

Cách khắc phục:
- Kiểm tra và loại bỏ vật cản: Ngừng hoạt động của hệ thống, tháo van ra khỏi đường ống và kiểm tra kỹ lưỡng bên trong để xác định và loại bỏ mọi vật cản đang gây cản trở chuyển động của đĩa van.
- Vệ sinh van: Làm sạch cặn bẩn, rỉ sét và các chất tích tụ khác bám trên đĩa van và các bộ phận liên quan bằng cách sử dụng các phương pháp làm sạch phù hợp và các chất tẩy rửa nếu cần thiết.
- Kiểm tra và sửa chữa bộ phận điều khiển: Đối với các van điều khiển tự động, cần kiểm tra nguồn điện, tín hiệu điều khiển, và các bộ phận cơ khí của bộ truyền động (actuator). Tiến hành sửa chữa hoặc thay thế các bộ phận bị hỏng theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
- Kiểm tra lại quá trình lắp đặt: Đảm bảo rằng van đã được căn chỉnh chính xác với đường ống, các mặt bích phẳng và các bulong được siết đều với lực siết khuyến nghị. Nếu phát hiện sai sót, cần tiến hành lắp đặt lại cho đúng.
- Kiểm tra và sửa chữa hư hỏng cơ học: Nếu nghi ngờ có các bộ phận cơ khí bên trong van bị cong vênh, gãy hoặc biến dạng, cần tháo van ra để kiểm tra và tiến hành sửa chữa hoặc thay thế các bộ phận bị hỏng.
- Bôi trơn các bộ phận chuyển động: Bôi trơn trục van và các bộ phận chuyển động khác bằng loại chất bôi trơn phù hợp theo khuyến cáo của nhà sản xuất để giảm ma sát và đảm bảo van hoạt động trơn tru.
- Điều chỉnh vít giới hạn (limit screw) của bộ truyền động: Trong một số loại van điều khiển tự động, có các vít giới hạn để điều chỉnh hành trình đóng và mở của van. Kiểm tra và điều chỉnh các vít này để đảm bảo đĩa van đạt được vị trí đóng và mở hoàn toàn.
Sự tích tụ do cặn bẩn hoặc ăn mòn là những yếu tố quan trọng gây ra việc van không thể đóng hoặc mở hoàn toàn. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc vận hành hệ thống sạch sẽ và bảo trì định kỳ. Đối với van bướm tự động, actuator là một điểm yếu quan trọng có thể dẫn đến việc đóng mở không hoàn toàn, do đó cần kiểm tra và bảo trì thường xuyên hệ thống điều khiển.
Van bướm hoạt động không trơn tru hoặc bị kẹt
Hiện tượng này là một dấu hiệu cho thấy có vấn đề bên trong van hoặc trong hệ thống liên quan.
Nguyên nhân:
- Tích tụ cặn bẩn: Các chất rắn lơ lửng trong lưu chất có thể lắng đọng và tích tụ bên trong van, đặc biệt là ở các khu vực có khe hẹp hoặc bề mặt gồ ghề, gây ra sự cản trở cho chuyển động của đĩa van và các bộ phận khác.
- Thiếu bôi trơn: Các bộ phận chuyển động của van bướm, như trục van, ổ đỡ và các cơ cấu truyền động (đặc biệt là trong các van có hộp số bánh răng), cần được bôi trơn định kỳ để giảm ma sát. Nếu thiếu bôi trơn, ma sát giữa các bộ phận sẽ tăng lên, dẫn đến van hoạt động nặng nề hoặc bị kẹt.
- Ăn mòn: Rỉ sét và ăn mòn có thể hình thành trên các bộ phận kim loại của van do tác động của môi trường hoặc lưu chất, làm cho bề mặt trở nên sần sùi và gây ra ma sát lớn, dẫn đến tình trạng van bị kẹt hoặc khó khăn khi vận hành.
- Hư hỏng cơ học: Các hư hỏng như trục van bị cong, ổ đỡ bị mòn hoặc vỡ, hoặc các bộ phận khác bị biến dạng do va đập hoặc quá tải có thể gây ra sự kẹt cứng hoặc làm cho van hoạt động không trơn tru.
- Lắp đặt không đúng: Nếu van không được lắp đặt thẳng hàng với đường ống hoặc bị chịu lực căng quá mức từ hệ thống đường ống, nó có thể gây ra sự biến dạng nhỏ trong cấu trúc van, dẫn đến hoạt động không trơn tru.
- Sử dụng quá lực: Cố gắng đóng hoặc mở van bằng cách tác động một lực quá lớn, đặc biệt là khi van đang bị kẹt, có thể làm hỏng các bộ phận bên trong van và làm tình trạng kẹt trở nên nghiêm trọng hơn.
Cách khắc phục:
- Vệ sinh van: Tháo van ra khỏi hệ thống và tiến hành làm sạch kỹ lưỡng bên trong để loại bỏ mọi cặn bẩn, tạp chất và chất tích tụ khác. Có thể sử dụng các dung dịch tẩy rửa phù hợp để làm sạch các bề mặt bị ăn mòn nhẹ.
- Bôi trơn các bộ phận chuyển động: Sử dụng loại chất bôi trơn phù hợp với vật liệu và điều kiện làm việc của van để bôi trơn trục van, ổ đỡ và các cơ cấu truyền động khác. Đảm bảo bôi trơn đều và đủ lượng theo khuyến cáo của nhà sản xuất.
- Loại bỏ rỉ sét và ăn mòn: Đối với các bộ phận bị rỉ sét hoặc ăn mòn, có thể sử dụng các phương pháp cơ học như chà nhám hoặc sử dụng các chất tẩy rỉ sét hóa học để loại bỏ. Sau khi loại bỏ rỉ sét, có thể áp dụng các lớp phủ bảo vệ chống ăn mòn.
- Sửa chữa hoặc thay thế các bộ phận bị hỏng: Nếu phát hiện các bộ phận bị cong vênh, gãy, mòn quá mức hoặc hư hỏng khác, cần tiến hành sửa chữa hoặc thay thế chúng bằng các phụ tùng chính hãng hoặc tương đương.
- Kiểm tra và điều chỉnh lại quá trình lắp đặt: Đảm bảo van được lắp đặt đúng cách, thẳng hàng với đường ống và không chịu bất kỳ lực căng nào từ hệ thống. Nếu cần thiết, điều chỉnh lại các kết nối và giá đỡ.
- Vận hành van với lực vừa phải: Tránh sử dụng các dụng cụ hỗ trợ như mỏ lết dài để tác động một lực quá lớn lên tay quay hoặc bộ điều khiển của van, đặc biệt khi cảm thấy có sự cản trở. Thay vào đó, hãy tìm hiểu nguyên nhân gây ra sự cản trở và khắc phục nó.
Sự tích tụ của cặn bẩn và việc thiếu bôi trơn là những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng van bướm hoạt động khó khăn hoặc bị kẹt. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết của việc vệ sinh và bôi trơn định kỳ như một phần của công tác bảo trì phòng ngừa. Ăn mòn cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hoạt động trơn tru của van, đặc biệt trong môi trường ẩm ướt hoặc có lưu chất ăn mòn. Do đó, việc lựa chọn vật liệu phù hợp và áp dụng các biện pháp chống ăn mòn là rất quan trọng.
Các loại hư hỏng vật lý thường gặp
Ngoài các vấn đề về rò rỉ và hoạt động, van bướm còn có thể gặp phải các loại hư hỏng vật lý khác, ảnh hưởng đến tuổi thọ và hiệu suất của chúng.
Nứt vỡ thân van
Nguyên nhân:
- Va đập mạnh: Trong quá trình vận chuyển, bốc xếp hoặc lắp đặt, nếu van bị rơi hoặc va đập mạnh vào các vật cứng, thân van có thể bị nứt vỡ, đặc biệt là đối với các van làm từ vật liệu giòn.
- Áp lực vượt quá giới hạn: Nếu áp suất trong hệ thống vượt quá áp suất thiết kế tối đa mà van có thể chịu được, thân van có thể bị nứt vỡ do quá tải.
- Lỗi vật liệu hoặc sản xuất: Các khuyết tật trong quá trình sản xuất, chẳng hạn như các vết nứt nhỏ hoặc lỗ rỗng bên trong vật liệu, hoặc việc sử dụng vật liệu không đạt tiêu chuẩn cũng có thể làm cho thân van dễ bị nứt vỡ trong quá trình sử dụng.
Cách khắc phục: Trong hầu hết các trường hợp, khi thân van đã bị nứt vỡ, giải pháp duy nhất là phải thay thế toàn bộ van bằng một van mới có cùng thông số kỹ thuật. Việc cố gắng sửa chữa thân van bị nứt thường không được khuyến khích vì có thể ảnh hưởng đến tính an toàn và độ bền của van.

Cong vênh đĩa van
Nguyên nhân:
- Nhiệt độ cao: Nếu van được sử dụng trong các ứng dụng có nhiệt độ lưu chất quá cao so với khả năng chịu nhiệt của vật liệu đĩa van, đĩa van có thể bị biến dạng hoặc cong vênh do giãn nở nhiệt không đều.
- Áp lực không đều: Áp suất tác động không đều lên các phần khác nhau của đĩa van, đặc biệt là trong các hệ thống có áp suất cao hoặc khi van đóng một phần, có thể gây ra hiện tượng cong vênh.
- Vật cản: Cố gắng đóng van khi có vật cản lớn trong đường ống có thể gây ra lực tác động mạnh lên đĩa van, dẫn đến việc nó bị cong vênh.
Cách khắc phục: Tùy thuộc vào mức độ cong vênh, trong một số trường hợp có thể thử nắn chỉnh lại đĩa van để khôi phục hình dạng ban đầu. Tuy nhiên, nếu đĩa van bị biến dạng quá nhiều hoặc bị nứt, việc thay thế đĩa van mới là cần thiết để đảm bảo độ kín và hiệu suất hoạt động của van.
Hỏng hóc bộ phận điều khiển
Nguyên nhân:
- Sử dụng lâu ngày: Các bộ phận cơ khí và điện tử bên trong bộ điều khiển (actuator) sẽ bị hao mòn theo thời gian sử dụng, đặc biệt là trong các ứng dụng có tần suất đóng mở van lớn.
- Môi trường khắc nghiệt: Nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp, độ ẩm, bụi bẩn, hóa chất hoặc các điều kiện môi trường khắc nghiệt khác có thể gây hư hỏng cho các bộ phận của bộ điều khiển.
- Lỗi kỹ thuật: Các lỗi trong thiết kế hoặc quá trình sản xuất của bộ điều khiển cũng có thể dẫn đến các sự cố trong quá trình vận hành.
- Nguồn điện không ổn định: Đối với các bộ điều khiển điện, nguồn điện chập chờn, quá tải hoặc không đúng thông số kỹ thuật có thể gây ra hư hỏng cho các linh kiện điện tử bên trong.
Cách khắc phục:
- Tiến hành kiểm tra bộ điều khiển để xác định bộ phận nào bị hỏng (ví dụ: motor, solenoid, relay, bo mạch điều khiển). Thay thế các bộ phận bị hỏng bằng các phụ tùng chính hãng hoặc tương đương.
- Thực hiện bảo trì và vệ sinh bộ điều khiển định kỳ để loại bỏ bụi bẩn và đảm bảo các bộ phận hoạt động trơn tru.
- Đảm bảo rằng nguồn điện cấp cho bộ điều khiển (nếu là loại điện) ổn định và đáp ứng đúng các thông số kỹ thuật yêu cầu.
- Trong trường hợp bộ điều khiển bị hư hỏng nghiêm trọng hoặc việc sửa chữa phức tạp, có thể cần phải thay thế toàn bộ bộ điều khiển mới.
Các hư hỏng vật lý thường xảy ra do các điều kiện vận hành khắc nghiệt hoặc do các tác động bên ngoài, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xử lý cẩn thận, lắp đặt đúng cách và tuân thủ các giới hạn vận hành của van. Mức độ nghiêm trọng của hư hỏng vật lý thường quyết định phương pháp sửa chữa, với các trường hợp nghiêm trọng như nứt vỡ thân van thường đòi hỏi phải thay thế toàn bộ van để đảm bảo an toàn và độ tin cậy.
Biện pháp phòng ngừa các lỗi thường gặp
Để kéo dài tuổi thọ và đảm bảo hiệu suất hoạt động ổn định của van bướm, việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa là vô cùng quan trọng.
- Lựa chọn vật liệu van phù hợp với môi chất và điều kiện làm việc:Việc lựa chọn vật liệu cho thân van, đĩa van và gioăng phải dựa trên tính chất của lưu chất (ví dụ: tính ăn mòn, độ nhớt, sự hiện diện của hạt rắn) và các điều kiện vận hành (ví dụ: nhiệt độ, áp suất). Sử dụng vật liệu không phù hợp có thể dẫn đến ăn mòn, mài mòn nhanh chóng và giảm tuổi thọ của van. Ví dụ, đối với các ứng dụng liên quan đến hóa chất ăn mòn, nên sử dụng van có lớp lót bằng vật liệu như PTFE (Teflon).
- Lắp đặt đúng cách theo hướng dẫn của nhà sản xuất: Tuân thủ nghiêm ngặt các hướng dẫn lắp đặt của nhà sản xuất. Đảm bảo van được căn chỉnh chính xác với đường ống, không bị căng hoặc vặn quá mức. Sử dụng đúng loại mặt bích và bulong có kích thước và vật liệu phù hợp, đồng thời siết chặt chúng đều với lực siết khuyến nghị. Kiểm tra hướng dòng chảy của lưu chất và lắp đặt van theo đúng hướng được chỉ định trên thân van. Trước khi lắp đặt, cần làm sạch kỹ lưỡng đường ống để loại bỏ bụi bẩn, cặn và các vật lạ có thể gây hư hỏng cho van.
- Thực hiện bảo trì định kỳ (kiểm tra, vệ sinh, bôi trơn): Lập kế hoạch kiểm tra van định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu của rò rỉ, mài mòn, hoặc hư hỏng. Tần suất kiểm tra nên dựa trên mức độ quan trọng của ứng dụng và điều kiện vận hành. Vệ sinh van thường xuyên để loại bỏ cặn bẩn và tạp chất bám trên bề mặt làm kín và các bộ phận khác. Bôi trơn các bộ phận chuyển động như trục van và ổ đỡ theo lịch trình khuyến nghị của nhà sản xuất để đảm bảo chúng hoạt động trơn tru và giảm ma sát. Định kỳ kiểm tra và siết chặt lại các bulong ở mặt bích nếu cần thiết để duy trì độ kín của kết nối.
- Đảm bảo vận hành van trong phạm vi thông số kỹ thuật cho phép: Không vận hành van vượt quá giới hạn áp suất và nhiệt độ thiết kế đã được nhà sản xuất chỉ định. Việc vận hành ngoài phạm vi cho phép có thể gây ra hư hỏng cho van và làm giảm tuổi thọ của nó. Tránh đóng mở van quá nhanh hoặc quá mạnh, đặc biệt trong các hệ thống có áp suất cao, vì điều này có thể gây ra hiện tượng sốc áp lực và làm hỏng các bộ phận của van.
- Lưu trữ van đúng cách khi không sử dụng: Khi van không được sử dụng và cần lưu trữ, hãy bảo quản chúng ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và các điều kiện môi trường khắc nghiệt như nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp, độ ẩm cao hoặc môi trường có hóa chất ăn mòn. Đậy kín các đầu nối của van để ngăn chặn bụi bẩn, côn trùng và các vật lạ khác xâm nhập vào bên trong.
Những biện pháp chủ động này, đặc biệt là việc lựa chọn vật liệu phù hợp, lắp đặt chính xác và bảo trì định kỳ, đóng vai trò then chốt trong việc ngăn ngừa các lỗi thường gặp ở van bướm và kéo dài tuổi thọ của chúng. Việc tuân thủ các hướng dẫn của nhà sản xuất về lắp đặt, vận hành và bảo trì là rất quan trọng để đảm bảo van hoạt động đúng chức năng và tránh các sự cố không đáng có.
Bảng kiểm tra bảo trì định kỳ van bướm
| Hạng Mục Kiểm Tra | Tần Suất | Hành Động Khắc Phục |
| Rò rỉ (bề mặt kín, thân, bộ điều khiển) | Hàng ngày/Tuần | Xác định vị trí và nguyên nhân rò rỉ. Siết chặt kết nối, thay thế gioăng/phớt nếu cần. |
| Hoạt động đóng/mở | Hàng ngày/Tuần | Kiểm tra xem van có đóng mở hoàn toàn và trơn tru không. Vệ sinh hoặc bôi trơn nếu cần. |
| Tình trạng bôi trơn | Tháng/Quý | Kiểm tra và bổ sung chất bôi trơn cho các bộ phận chuyển động (trục van, ổ đỡ, bộ truyền động). |
| Tình trạng bulong mặt bích | Tháng/Quý | Kiểm tra độ siết của tất cả các bulong. Siết chặt lại nếu cần. |
| Dấu hiệu ăn mòn/rỉ sét | Quý/Năm | Kiểm tra các bộ phận kim loại xem có dấu hiệu ăn mòn hoặc rỉ sét không. Xử lý rỉ sét và áp dụng biện pháp bảo vệ. |
| Tình trạng gioăng/phớt (nếu quan sát được) | Quý/Năm | Kiểm tra xem gioăng và phớt có bị nứt, mòn hoặc hư hỏng không. Lên kế hoạch thay thế nếu cần. |
| Tiếng ồn/rung động bất thường | Hàng ngày/Tuần | Theo dõi xem có tiếng ồn hoặc rung động lạ khi van hoạt động không. Điều tra nguyên nhân và khắc phục. |
Kết luận:
Các lỗi thường gặp nhất ở van bướm bao gồm rò rỉ tại bề mặt làm kín, thân van hoặc bộ điều khiển; van không thể đóng hoặc mở hoàn toàn; van hoạt động không trơn tru hoặc bị kẹt; tiếng ồn và rung động bất thường; và các hư hỏng vật lý như nứt vỡ thân van, cong vênh đĩa van hoặc hỏng hóc bộ phận điều khiển. Để phòng ngừa và giảm thiểu các lỗi này, việc lựa chọn vật liệu van phù hợp, lắp đặt đúng cách, vận hành trong phạm vi thông số kỹ thuật cho phép và đặc biệt là thực hiện bảo trì định kỳ là những yếu tố then chốt. Bảo trì định kỳ bao gồm việc kiểm tra, vệ sinh và bôi trơn van, giúp phát hiện sớm các dấu hiệu hư hỏng tiềm ẩn và có biện pháp xử lý kịp thời.
